Σύμφωνα με το ν.4512/2018 η διαμεσολάβηση (meditation) θεσπίστηκε ως υποχρεωτική προδικασία για την εξωδικαστική επίλυση των αστικών και εμπορικών διαφορών. Η εφαρμογή όμως, της διαδικασίας αυτής κατόπιν των διαφόρων αντιδράσεων αναστέλετο διαρκώς, ήδη όμως, με το υπό ψήφιση νομοσχέδιο προβλέπονται νέες ημερομηνίες εντός του 2020 για την έναρξη εφαρμογής της.
Η υποχρεωτικότητα της διαμεσολάβησης, όπως προβλέπεται από το ν. 4512]2018 είχε προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων από δικαστικές ενώσεις, δικηγορικούς και επιστημονικούς συλλόγους, πανεπιστημιακούς, ιδιώτες με ανακοινώσεις και άρθρα και κυρίως με την 34/2018 απόφαση της διοικητικής Ολομέλειας του Αρείου Πάγου κρίθηκε κατά πλειοψηφία ότι είναι αντισυνταγματική η υποχρεωτικότητα της υπαγωγής των αστικών και εμπορικών διαφορών στη διαμεσολάβηση.
Ο Υπουργός Δικαιοσύνης κατέθεσε στη Βουλή νομοσχέδιο, που επιφέρει σημαντικές βελτιώσεις στον παραπάνω νόμο, αλλά διατήρησε την υποχρεωτικότητα της διαμεσολάβησης, υπέρ της οποίας γνωμοδότησε πρόσφατα την 21-11-2019 και μάλιστα ομόφωνα η διοικητική Ολομέλεια του Αρείου Πάγου.
Δεν γνωρίζω το κείμενο της γνωμοδότησης αυτής του Α.Π. και ως εκ τούτου δεν μπορώ να την σχολιάσω, αλλά νομίζω, ότι από την οδηγία 2008/52 Ε.Κ. δεν προκύπτει κατά τρόπο αναμφισβήτητο η υποχρεωτικότητα της εφαρμογής της, όπως δέχεται προηγουμένως η 34/2018 γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Α.Π. Προσωπικά πιστεύω, ότι η υποχρεωτικότητα της διαμεσολάβησης είναι αντισυνταγματική για τους λόγους, που ανέπτυξα σε παλαιότερό μου άρθρο. Σε κάθε όμως περίπτωση πρόκειται περί γνωμοδοτήσεων, δηλαδή απλής γνώμης και όχι αποφάσεων, που ερμηνεύουν αυθεντικά τον νόμο και είναι υποχρεωτικές για τα δικαστήρια και δεν είναι απίθανο να κηρυχθεί από κάποια δικαστήρια η παραπάνω διάταξη αντισυνταγματική και να μην εφαρμοστεί.
Σκοπός της θεσπίσεως της υποχρεωτικής διαμεσολάβησης είναι για ένα μεγάλο αριθμό αστικών και εμπορικών υποθέσεων να επιλύεται τάχιστα η διαφορά πριν την εισαγωγή τους στα δικαστήρια. Έτσι, ώστε να επιταχύνεται η απονομή της δικαιοσύνης και να ελαφρυνθούν τα δικαστήρια από έναν σημαντικό όγκο υποθέσεων, ώστε να επιτευχθεί η ταχύτερη εκδίκαση των υπολοίπων. Η συλλογιστική του επιχειρήματος αυτού είναι θεωρητικά άψογη. Ωστόσο, γνωρίζοντας ότι όλες οι σχετικές προσπάθειες του παρελθόντος έχουν αποτύχει -όπως η απόπειρα συμβιβασμού ενώπιον του Ειρηνοδικείου (αρθ. 208 επ.Κ.Πολ.Δ.) που έχει περιορισθεί ως απλή μνεία στα πρακτικά συνεδριάσεως- ενώ με την εξώδικη δε επίλυση της διαφοράς του άρθρου 214Α Κ.Πολ.Δ. τα τελευταία δέκα χρόνια μόνο 35 υποθέσεις έχουν συμβιβαστεί, φοβάμαι ότι και ο θεσμός της υποχρεωτικής διαμεσολάβησης θα αποτύχει. Κι αυτό επειδή δεν έχουν ακόμα ωριμάσει οι συνθήκες και η νοοτροπία για συμβιβαστικές λύσεις, μολονότι ο λαός λέει ότι ένας καλός συμβιβασμός είναι καλύτερος από μια κακή απόφαση.
Γύρω από τη διαμεσολάβηση έχει δημιουργηθεί ένας καινούργιος κόσμος, αφενός με τη δημιουργία ενός μηχανισμού διαμεσολαβήσεως με νομοθετική πρόβλεψη, αφετέρου μια επιχείρηση προβολής της με συνέδρια, σεμινάρια και παραγωγή εκατοντάδων διαμεσολαβητών, που ελπίζουν σε μια αξιοπρεπή επαγγελματική αποκατάσταση.
Με το υπό ψήφιση όμως ως άνω νομοσχέδιο, περιορίζονται κατά πολύ οι υποθέσεις που υπόκεινται σε υποχρεωτική διαμεσολάβηση, όπως επίσης οι αμοιβές των διαμεσολαβητών και έτσι αλλάζουν οι μέχρι τώρα προϋποθέσεις και υπάρχει περίπτωση να διαψευστούν οι προσδοκίες κάποιων για μια πολύ επιτυχημένη καριέρα...
Μήπως λοιπόν για να μη επέλθει κορεσμός από την αθρόα εισδοχή θα πρέπει να οριστεί κατά πρωτοδικείο ο αριθμός των διαπιστευμένων διαμεσολαβητών;
Στις ιδιωτικές οικονομίες ισχύει ο κανόνας κόστος-όφελος, που δεν εφαρμόζεται στον δημόσιο τομέα. Νομίζω ότι και στην προσπάθεια δημιουργίας υποχρεωτικής δικαστικής διαμεσολαβήσεως εξεταζόμενης μακροχρονίως το εκτιμώμενο κόστος γενικά θα υπερβαίνει κατά πολύ το όφελος. Ο λόγος; Δεν θα βελτιωθεί σημαντικά η ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης για την οποία απαιτούνται άλλα θεσμικά μέτρα και όχι η δημιουργία μηχανισμών, που μπορεί να δημιουργούν θέσεις εργασίας, αλλά παράγουν ταυτόχρονα περιττές διαδικασίες, καθυστερήσεις και πρόσθετες δαπάνες για τους διαδίκους με ελάχιστο όφελος έναντι του πολλαπλασίου κόστους όχι μόνο οικονομικού, αλλά και κοινωνικού.
Ελπίζω ότι και η διαμεσολάβηση, όπως κάθε νέος θεσμός, με τη πάροδο του χρόνου θα βρει τον βηματισμό της, αλλιώς θα απορριφθεί από το σύστημα.
* Ο κ. Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ.
Πηγή: capital.gr
Leave a comment